Nowa rzeczywistość właśnie się kształtuje. I ma bezpośredni wpływ na nasze nawyki oraz tworzące się trendy zakupowe. Po ustabilizowaniu sytuacji epidemiologicznej, nie doznaliśmy spokoju na długo. Stale rosnąca inflacja sprawia, że coraz gorzej oceniamy przyszłą sytuację finansową naszych gospodarstw domowych, ale też sytuację całego kraju. Postępujące zmiany klimatu oraz wojna w Ukrainie również wpływają na globalne perspektywy gospodarcze i nasze codzienne decyzje. Co, gdzie oraz jak kupujemy? Przedstawiamy najważniejsze trendy zakupowe 2022 w Polsce.
Oszczędzanie
Polacy wciąż należą do konsumentów wrażliwych na wzrost cen. Jak wynika z raportu PwC pt. „Skromniej i mniej, czyli życie polskiego konsumenta” 67% naszych rodaków spodziewa się wzrostu wydatków w najbliższych miesiącach, a 57% ocenia stan swoich oszczędności gorzej niż w poprzednich latach. Konsumenci zwracają coraz większą uwagę na ceny i coraz chętniej kupują artykuły objęte promocjami lub ich tańsze zamienniki. Wzrosły nasze wydatki na artykuły spożywcze (78%), produkty i usługi zdrowotne i pielęgnacyjne (59%) oraz odzież i obuwie (50%), czyli na dobra tzw. pierwszej potrzeby, na których wprowadzenie oszczędności jest trudne. Natomiast spadki wydatków, wynikające z ograniczenia konsumpcji, widać w przede wszystkim w kategoriach związanych ze stylem życia – restauracje (25%), produkty i usługi sportowe (20%) oraz rozrywka i media (17%).
Oszczędzanie to także dobre planowanie wydatków, dlatego konsumenci coraz częściej udają się do sklepów z listą zakupów i przeglądają mobilne gazetki promocyjne sieci handlowych. W 2021 roku aplikacja do tworzenia mobilnych list zakupów – Listonic została pobrana w Polsce aż 201 846 razy. Średnia miesięczna liczba aktywnych użytkowników tej aplikacji wzrosła o ponad 31 tys. względem roku 2020, a liczba list zakupów była aż trzykrotnie większa.
Programy lojalnościowe
Szukając oszczędności, chętnie korzystamy z rabatów lub stałych zniżek dostępnych w ramach programów lojalnościowych. Jak wynika z Monitora Programów Lojalnościowych 2021 ARC Rynek i Opinia, obecnie już blisko ⅔, czyli 65% dorosłych Polaków deklaruje uczestnictwo w programach oferowanych przez sieci handlowe. A około 40% badanych Polaków wykazuje chęć dołączenia do kolejnych. Największe zainteresowanie widoczne jest wśród kobiet w każdej grupie wiekowej oraz mężczyzn w przedziale 50-65 lat. Najwyższy poziom uczestnictwa w programach lojalnościowych dotyczy mieszkańców miast do 20 tys. mieszkańców.
Jak to wygląda z perspektywy sieci handlowych? Programy lojalnościowe przekładają się m.in. niższe koszty obsługi – uczestnik programu staje się stałym klientem. Dodatkowo, firmy za pomocą historii zakupów poznają oczekiwania i zwyczaje swoich klientów, a dzięki temu są w stanie lepiej dopasować produkty do ich potrzeb.
Marki własne
Jeszcze niedawno głównym celem posiadania w ofercie produktów marek własnych było dostarczenie konsumentom produktów po niższych cenach. Obecnie jednak stanowią one unikalną ofertę i mogą być szybką odpowiedzią na nowe trendy. Do tego typu produktów przekonują się nowe grupy klientów, niezależnie od dochodów.
Marki własne odpowiadają już za ponad 30% rynku produktów spożywczych i chemicznych w Polsce oraz stanowią około 20% wartości koszyka zakupowego. Największym sprzedawcą marek własnych w naszym kraju jest Biedronka. Szacuje się, że sprzedaż produktów “private labels” stanowi aż 40% przychodu tego detalisty (źródło).
Według ekspertów Bain & Company wzrost udziału marek własnych może pomóc sieciom handlowym w odbudowie pozycji rynkowej, szczególnie w obliczu rosnącej konkurencji ze strony e-sklepów, a także przestojów w dostawach. Marki własne zajmują zatem ważne miejsce w raporcie „Trendy zakupowe 2022”.
Cashbacki i odroczone płatności
Dla wielu konsumentów sposobem na oszczędzanie stały się również programy typu cashback, czyli zwrot części poniesionych kosztów (np. w postaci kuponów) za spełnienie określonych wymagań (np. rejestrację na portalu czy promocję sklepu internetowego). Działająca w naszym kraju platforma zakupowa Goodie, w roku 2021 zrealizowała 4 mln transakcji cashback o łącznej wartości 593 mln zł. Wartość naliczonego użytkownikom zwrotu wyniosła aż 12 mln zł. Tego typu akcje realizowane są także przez dużych graczy, m.in. Procter & Gamble ze swoją platformą everydayme.pl, na której możliwe jest otrzymanie zwrotu części środków za zakup wybranych produktów (źródło).
Coraz popularniejsze stają się również usługi odroczonej płatności, takie jak PayPo, Klarna czy Twisto. Tego typu usługa daje możliwość dokonania płatności za zakupy nawet do 30 dni później, zawykle bez dodatkowych kosztów. Możliwość odroczonej płatności jest komfortowa dla klienta, który kupuje online. Po zamówieniu produktów w internecie, może sprawdzić towar w domu, nie zamrażając swoich środków.
Online vs offline
Ponad ¾ internautów (77%) w 2021 roku przynajmniej raz dokonało zakupu online – czytamy w raporcie „E-commerce w Polsce 2021” przygotowany przez Gemius. Najpopularniejsze produkty kupowane w internecie to niezmiennie odzież, obuwie czy produkty kosmetyczne. W okresie pandemii zauważono również wzrost zainteresowania produktami spożywczymi, chemią domową i artykułami dla zwierząt (źródło). Jednak rynek e-commerce czekają wkrótce nowe wyzwania. Na znaczeniu zyska wygoda samych zakupów a także dostawa „pod same drzwi”. Klienci będą oczekiwać maksymalnego komfortu, bezpiecznych i bezproblemowych płatności, wygodnej i darmowej polityki zwrotów oraz ekspresowej dostawy.
Wzrost handlu elektronicznego nie zagrozi jednak sklepom stacjonarnym, których największą zaletą jest możliwość obejrzenia czy przymierzenia produktu na żywo. Ten aspekt ceni sobie wielu konsumentów, którzy chcą być pewni jakości zamawianych produktów lub nie ufają polityce zwrotów sklepów internetowych.
Według Digital Economy and Society Index w 2021 roku jedynie 13% polskich firm z sektora MŚP prowadziło sprzedaż online. Wielokanałowość działań sprzedażowych pozwala lepiej dotrzeć do klientów, a także może przyczynić się do wzrostu sprzedaży nawet o 40%. Łączenie kanałów sprzedaży może stać się zatem dominującym trendem w sektorze mniejszych podmiotów.
Q-commerce
Kupujący w internecie przyzwyczaili się już do wygody i bezpieczeństwa zakupów. Mnogość paczkomatów (również tych przeznaczonych do dostaw produktów spożywczych) i punktów odbioru umożliwiają odbiór zamówień w dogodnym miejscu. Nie gwarantują one jednak ekspresowej dostawy. Dlatego na znaczeniu ciągle zyskuje branża q-commerce, czyli zakupy z dostawą liczoną w godzinach czy nawet w minutach. Szybkie zakupy coraz częściej dotyczą zakupów spożywczych. Aplikacje takie jak Glovo czy Bolt Food zyskały na popularności, powstało również wiele nowych firm, jak np. Lisek App, dla których priorytetem stało się maksymalne skrócenie czasu dostawy produktów spożywczych (w przypadku Liska do 10 min).
Sektor przeżywał swój intensywny rozkwit w 2021 roku, jednak eksperci prognozują, że branża q-commerce wraz ze wzrostem swojej popularności może borykać się z problemami. Koszty logistyczne, zwłaszcza dla mniejszych przedsiębiorstw i start-upów, mogą stłumić zyski. Ekspresowa dostawa prawdopodobnie stanie się produktem premium, za który będzie należało dodatkowo zapłacić.
Szybkość i bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo podczas dokonywania zakupów to czynnik, który najbardziej zyskał na znaczeniu podczas szalejącego wirusa COVID-19. Priorytetem stało się również maksymalne skrócenie czasu przeznaczonego na robienie zakupów. Sieci handlowe zwiększyły liczbę kas samoobsługowych w swoich placówkach. Jak można przeczytać w Rankingu popularności sieci handlowych 2022, liczba kas samoobsługowych w sklepach sieci Lidl wzrosła w zeszłym roku do 3000, a w sklepach Biedronka znajduje się ich już blisko 6000!
Wzrosła również popularność szybkich płatności mobilnych. W ostatnim kwartale roku 2021 wykonano aż 240 mln transakcji BLIK. To aż o 70% więcej niż rok wcześniej. Do zalet korzystania z mobilnych płatności należy brak konieczności posiadania gotówki, a także szybkość i bezpieczeństwo dokonywania płatności.
Trendy zakupowe 2022 – zdrowie i ekologia
Chociaż to temat oszczędzania króluje aktualnie w kuluarach, nie możemy zapomnieć trendach zakupowych dotyczących zdrowego żywienia, ekologii i podejściu zero/less waste. Chętnie sięgamy po produkty ekologiczne, ograniczamy spożycie alkoholu, jemy mniej mięsa i szukamy alternatyw dla niezdrowych przekąsek. Polacy zdecydowanie chcą jeść zdrowiej, a producenci wychodzą im naprzeciw i zwiększają dostępność produktów bio, z obniżoną zawartością cukru, czy zamienników mięsa. Jak wynika z raportu Intrum „European Consumer Payment Report 2021” już 62% Polaków deklaruje, że kupuje mniej, 56% gotuje w duchu zero waste, a 65% praktykuje recykling.
Dzisiejsi konsumenci oczekują konkretnych działań oraz zabierania głosu w sprawach istotnych dla ochrony środowiska również od marek. Zgodnie z wynikami badania „Think Forward Initiative” na zlecenie ING już 38% Polaków zrezygnowało z kupowania produktów firm, które nie dbają o środowisko, a 74% jest zdania, że potrzeba wsparcia dla tych przedsiębiorstw, które wykorzystują proekologiczne rozwiązania. Społeczeństwo postrzega firmy jako odpowiedzialne za obecny stan rzeczy, dlatego właśnie działania marketingowe wielu przedsiębiorstw zbiegają się z obserwowanymi trendami zakupowymi w obszarze zrównoważonego rozwoju i świadomego żywienia. Najsłynniejszy katalog na świecie na rok 2021 – IKEA – był ostatnim papierowym katalogiem dystrybuowanym przez firmę, a od listopada 2021 marka Pepsi produkuje w Polsce butelki z plastiku w 100% z recyklingu.
Spodobał Ci się raport „Trendy zakupowe 2022”? Przeczytaj również:
Zero waste w zachowaniach konsumentów
Trendy technologiczne w procesach zakupowych
